воскресенье, 7 июня 2009 г.


ბავშვურად გაშლილი ხელები
ირაკლი ჩოგოვაძე ჩემი პირველი და უსაყვარლესი რესპონდენტია. მეც პირველი ჟურნალისტი ვარ მისთვის და ვიცი, მასაც ძალიან ვუყვარვარ. საერთოდ არა მგონია ირაკლის ვინმე არ უყვარდეს. შეხედავ და ხვდები, რომ ყველა და ყველაფერი უყვარს.

ეს წერილი 1996 წელს დაიწერა. მაშინ ქუთაისის დავით კაკაბაძის სახელობის სამხატვრო გალერეაში მისი პირველი პერსონალური გამოფენა შედგა. ნოემბრისთვის უჩვეულო, თბილი, ქუთაისური საღამო იდგა... უკვე დაცარიელებულ საგამოფენო დარბაზში მის ნახატებს ვათვალერებდით და ვსაუბრობდით. ჯერ არც ესპანეთში წასვლა ჰქონდა გადაწყვეტილი, იყო ძალიან შეყვარებული (მომავალ მეუღლეზე), გახსნილი, ბოჰემური, მოქეიფე... მაშინ, არსებობდა მხოლოდ ბუნდოვანი სამომავლო გეგმა - გერმანია, რომელიც გრძელი გზის დასაწყისი აღმოჩნდა, გზისა, რომელიც ბარსელონაში დამთავრდა...
დაინტერესება, მიწვევები, შეკვეთები, პრესტიჟული საგამოფენო დარბაზები.
ბარსელონა - ტუსეტის გალერეა.
ჟირონა.
ვალენსია.
მადრიდი.
ეს მერე იქნება, ამ ინტერვიუდან კარგა ხნის შემდეგ.
ეს წერილი კი, ნაზავია იმდროინდელი შთაბეჭდილების...განწყობის...
აი ისიც...
***
ქალაქში შორიდან საღამო შემოდიოდა.
სინათლეებით, აფიშებით, რეკლამებით აჭრელებულ ქუჩას ახმაურებდნენ მანქანები, რომელიღაც ფანჯრიდან ამოვარდნილი მუსიკა, ვიღაცის სიცილი, ლაპარაკი და შორს გაუჩერებელი ბავშვის ტირილი...
ჰაერს ბოლის მოტკბო სურნელი ერეოდა (შემოდგომა იდგა და ფოთლებს წვავდნენ).
სადღაც, ჯერ არგამშრალი, დაგუბებული წვიმა ცისფერ ცას ირეკლავდა.
მის ტილოებზე სრული სიმშვიდე სუფევდა: ბალახისფერი გორაკები, მინდვრები, ზღვისფერი ცა... გულგრილი მონაზვნები. ორსული, თვალებში დარდდაგუბებული ქალი, თეთრი ქათმები წითელი ბიბილოებით...
მითხრა, რომ ბავშვობა ენატრება და ძალიან უყვარს ზღაპარი „წიქარა“
„... წიქარამ ბიჭი გაიყვანა ერთ ტრიალ მინდორზე. იქ ერთი ალვის ხე იდგა, მისი კენწერო ცას წვდებოდა – მე წავალ, მარტოკა ვივლი, მინდვრად ბალახს მოვძოვ და ვირჩენ თავს...“ ასე მიატოვა იმ ზღაპარში პატარა ბიჭი წიქარამ.
– პრინციპში ასე მიმატოვა ბავშვობამაც, – ამბობს ღიმილით ირაკლი და ამატებს, რომ წლების გაუჩერებელ დინებას განიცდის.
***
„ეს იმდრიოინდელი ამბავია, როცა ვანი ზღვისპირა ქალაქი იყო.“
ალბათ მაშინდელია:
მისი ქართული, კოლხური, თანავარსკვლავედების კონტურებივით ფერმკრთალად მოხატული, ჯმუხი და მაინც ბოჩოლას თვალებშერჩენილი, რქებზე მთვარედასმული ხარები – წიქარები,
წყლისფერთვალება თევზები,
გახუნებული ბაირაღები, ზანზალაკები...
– ეს ყველაფერი ლამაზია და ძალიან მიყვარსო... ბევრს ვსვამ, მინდა ბევრი ფული მქონდესო, დიიიდ სუფრებს გავშლიო – და თვითონაც ბავშვივით შლის ხელებს.
***
სპარსული სილამაზე იზიდავს.
თუმცა სურათი შავ-თეთრია, მე მაინც ვხედავ, მისი “აღმოსავლელი ქალების“ თვალებში სპარსულ სიჭრელეს -
ფარჩით და წითელი აბრეშუმით,
თმებში ჩაწნული ოქროსფერი მონეტებით,
ცხვრების კიკინით,
ტკბილი შარბათით,
ქოშების ფლატუნით,
ცხიმიანი ფლავით,
თამბაქოსა და ვარდის ზეთის სურნელით.
ხალიჩებითა და გარუჯული ხელების ალერსით გადაღლილი თუ დაიბუდებ განზე გაწეულ თვალებში ამგვარ სევდას!
***
ქალი უყვარს... უცნაური...
ხან „ჩიტით“, „ოქროს ვაშლებით“, „მამლით“.
ქალი, რომელიც ზოგჯერ სიზმარში წითლად ევლინება, მაგრამ ბოლოს ყველაფერი, როგორც კალეიდოსკოპში, გადატრიალდება და მისი „ჯადოქრის“ ნატიფი ხელის ერთი აქნევით მასთან „შეხვედრა“ მწვანეში ჩაიძირება....
***
ეთაყვანება დროს, როცა ცხოვრობდნენ ადამიანები, რომელნიც „არლის წითელ ვენახებს“, “ვარსკვლავებიან ღამეებს“, “საუზმეებს მდელოზე“, “ქალებს სენის სანაპიროზე“ და „მარაოიან ქალიშვილებს“ ხატავდნენ.
პოეზია?
„თოვლიანი ვარდები“, „სარკმლის მწვანე ბროლი“, „მტირალი ადამი და ევა“, „თვალდახუჭული ოცნებები“ „მგლოვიარე სერაფიმები“, „მთაწმინდის იქეთ დასისხლული მზე“ „ატოკებული კიპარისი“ „კოლხური კოცნა’... გალაკტიონი...
– კიდევ, ვიმოგზურებდი დიდი სიამოვნებით.
მხატვარი ვარო, – და ისევ ბავშვივით იჩეჩავს მხრებს.
***
ხატავს, ზოგჯერ „დაკარგულ სიზმრებს“, „ოცნებებს ღამით“, „ლაბირინთებს“
ხატავს უბრალოდ, თავისუფლად...
„უნდა დახატო იკაკო“ – ეძახის ხმა და ისიც ხატავს.
ხან „მოლოდინს“, „ფრაგმენტებს უცნობი ქალის ცხოვრებიდან“, „აღდგომას“ წითელი კვერცხებით.
აია-ქალაქს, რომელიც ჩვენი საუბრის დროს კვლავ აგრძელებდა ყოველდღიურ ფუსფუსს, ისევ ურევდა ერთმანეთს ხმებს, შეძახილებს...
აბოლებული, მტვრიანი, მტრედმრავალი ქალაქი.
სადაც სატელევიზიო ანტენები ცისკენ იწეოდნენ და მოულოდნელი სტუმარივით მოვარდნილი სიო ურცხვად არხევდა დაგუბებულ, ვარსკვლავების მარეკ წვიმებს.
***
უფრო ღამისკენ ქეიფი... ქუთაისური.
ლექსებით, სიმღერებით.
ხუმრობა – ამბებით.
ქუჩაში დარჩენილ სიოს ქარი ენაცვლება... ისიც ქუთაისური.
****
მერე,გვიან... ვარსკვლავების ყვავილობისას, როცა მთვარე შეაფათურებს ხელებს ბაგრატის ძველ ნანგრევებში, ხოლო თეთრ ქვებზე ოცნების ნისლოვანი აჩრდილი გადაწვება…ქუჩებს გაყვება კაცი-სილუეტი.
ქუთაისით, ღვინით და კიდევ ვინ იცის - რითი დაღლილი.
ქვაფენილიან შესახვევში შეუხვევს და უგზო-უკვლოდ დაიკარგება ქუჩების ლაბირინთებში.
ჩაბნელებული ფანჯრები და ჭიშკრებზე დასკუპებული თუჯის მტრედები თუ გააყოლებენ გაყინულ მზერას...
„მე წავალ, მარტოკა ვივლი, - თქვა წიქარამ.“

1 комментарий: